Image from mikimiki_lekii
ผู้คนส่วนมากมักจะเคยได้ยินคุณสมบัติของเครื่องฟอกอากาศว่า เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าที่จะช่วยทำความสะอาดอากาศ กำจัดฝุ่นละออง ควัน กลิ่น หรือแม้กระทั่งขนสัตว์ แต่ว่าความจริงแล้วมลพิษทางอากาศภายในบ้านมีโอกาสสูงกว่าด้านนอกได้ถึง 5 เท่า โดยเฉพาะหากคุณอาศัยอยู่ในพื้นที่เสี่ยง
โดยส่วนมากคนเรามักจะไม่ค่อยสนใจกับมลพิษที่เราพบเจอกันทั่วไปในทุกๆวันอย่างเช่น ควันบุหรี่ ควันจากท่อไอเสีย ดร.ไรอัน โรเทน (Ryan Roten, D.O.) แพทย์ฉุกเฉินประจำ Redland Community Hospital ในรัฐแคลลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา กล่าวว่า “ในช่วงแรก คนส่วนมากมักจะมีอาการคล้ายๆกับโรคหอบหืด ใกล้เคียงกับโรคภูมิแพ้ หรือไซนัส โดยมีอาการคัดจมูก คันคอ” ซึ่งเป็นอาการที่พบเจอได้เมื่อมีการเผาไหม้ของป่าหรือปัญหามลพิษทางอากาศ ยิ่งถ้าหมอกควันหนาแน่นมากขึ้น ผู้คนที่อาศัยพื้นที่โดยรอบก็อาจจะมีอาการปวดหัวร่วมด้วย ส่วนคนที่เป็นโรคหอบหืด หรือภูมิแพ้อยู่แล้ว อาการก็จะหนักขึ้นไปอีก
เครื่องฟอกอากาศจึงเป็นเหมือนตัวช่วย ที่จะมาทำให้อากาศภายในบ้านเราสะอาดขึ้น แต่ว่าเครื่องฟอกอากาศก็ยังไม่สามารถตอบโจทย์ได้ทั้งหมดค่ะ
เครื่องฟอกอากาศทำงานยังไง
เครื่องฟอกอากาศจะมีฟิลเตอร์ด้านใน (อาจจะมีหลายชั้น) พัดลมด้านในจะดูดอากาศผ่านฟิลเตอร์ พวกฝุ่นละออง เกสรดอกไม้ หรือ PM ก็จะถูกดักจับอยู่บนฟิลเตอร์ด้านใน อากาศที่ถูกกรองแล้วก็จะปล่อยออกมาแทน โดยปกติแล้วฟิลเตอร์ก็มักจะทำจากกระดาษ, ไฟเบอร์ หรือเยื่อบางอย่าง ที่ต้องเปลี่ยนตามรอบการใช้งาน
นั่นหมายความว่าในการเลือกซื้อเครื่องฟอกอากาศสักเครื่อง นอกจากค่าเครื่องแล้ว เรายังควรจะคำนวนราคาและความถี่ที่ต้องเปลี่ยนฟิลเตอร์อีกด้วยค่ะ โดยความถี่ในการเปลี่ยนฟิลเตอร์ขึ้นอยู่กับขนาดและชนิดของฟิลเตอร์ค่ะ หากยิ่งฟิลเตอร์เราละเอียด ยิ่งดักจับอนุภาคเล็กๆได้เยอะ ฟิลเตอร์จะยิ่งตันเร็วและถึงรอบแปลี่ยนเร็ว แต่ก็มีฟิลเตอร์บางชนิดที่สามารถทำความสะอาดได้ แต่ฟิลเตอร์ประเภทนี้มักจะดักจับแต่ฝุ่นใหญ่ๆค่ะ (ให้ลองนึกถึงมุ้งลวดที่บ้าน) เครื่องฟอกอากาศบางรุ่นก็บอกว่ารุ่นนี้ใช้ ionizer ในการดักจับฝุ่นละออง – อาศัยการยิงไฟฟ้าประจุลบไปเกาะกับฝุ่นละอองที่เป็นประจุบวกในอากาศ แล้วทำให้ฝุ่นละอองตกลงมา หากคุณสนใจเทคโนโลยีแบบนี้ ขอให้มั่นใจว่าจะไม่ปล่อยก๊าซโอโซนออกมานะคะ ก๊าซโอโซนมีคุณสมบัติทำลายปอด ผิวหนัง ดวงตา และอาจจะทำให้โรคหอบหืดหนักกว่าเดิม
เครื่องฟอกอากาศควรจะกรองอะไรออกไป-แล้วทำได้จริงรึเปล่า?
เครื่องฟอกอากาศส่วนใหญ่ในตลาดถูกออกแบบให้ดักจับอนุภาคเล็กๆอย่างฝุ่นละออง เกสรดอกไม้ แต่ไม่ได้ดักจับก๊าซอย่าง VOCs (Volatile Organic Compounds) หรือเรดอน (ก๊าซเฉื่อยที่มีโอกาสทำให้เกิดมะเร็งปอด) ที่พบได้ทั่วไปจากสีทาผนัง, น้ำยาทำความสะอาด, เฟอร์นิเจอร์บางวัสดุ ซึ่งการจะดักจับก๊าซพวกนี้ได้ต้องใช้ถ่านกัมมันต์ (Activated Carbon)
ซึ่งเครื่องฟอกอากาศส่วนมากในท้องตลาดจะไม่สามารถทำได้ เนื่องด้วยขนาดที่ถูกจำกัด
Image from tascha1
แบบนี้เรายังควรจะซื้อเครื่องฟอกอากาศมั้ย?
ก่อนซื้อเครื่องฟอกอากาศเราต้องเข้าใจก่อนว่า เครื่องฟอกอากาศ ≠ รักษาทุกอย่าง มีงานวิจัยเพียงเล็กน้อยเท่านั้นที่มีหลักฐานทางการแพทย์ว่าเครื่องฟอกอากาศสามารถช่วยให้สุขภาพดีขึ้น หรือบรรเทาโรคเกี่ยวทางเดินหายใจ เนื่องจากคุฦณภาพอากาศในบ้านเราได้รับผลกระทบโดยตรงมาจากอากาศที่อยู่ด้านนอก แต่ถ้าหากคุณเป็นภูมิแพ้อากาศ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ เครื่องฟอกอากาศที่มีฟิลเตอร์ระดับ HEPA จะสามารถช่วยลดปัญหาฝุ่นละอองรอบๆเครื่องได้
ฟิลเตอร์HEPA คืออะไร?
HEPA ย่อมาจาก High Efficiency Particulate Air พูดง่ายๆก็คือฟิลเตอร์คุณภาพสูง ที่มีความละเอียดมาก ดังนั้นเมื่อมีฝุ่นละอองขนาดใหญ่กว่าช่องว่างระหว่างใยของมันก็จะถูกจับไว้
Image from norgal
สิ่งที่ควรตรวจสอบเวลาซื้อเครื่องฟอกอากาศ
- CADR (Clean-Air Delivery Rate) rating คือค่าความเร็วในการทำความสะอาดอากาศ ความเร็วในการดักจับฝุ่นละออง ควัน เกสรดอกไม้ โดยอย่างน้อยควรมีค่าCADR 300 หรือมากกว่า 350 จะดีมาก
- ขนาดห้อง ควรเลือกเครื่องฟอกอากาศที่รองรับขนาดห้องใหญ่กว่าห้องที่เราจะไปตั้ง เพื่อการทำงานที่จะไม่หนักเกินไป หรือเสียงดังเกินไป
- HEPA ของแท้ หากเราใช้ฟิลเตอร์HEPA ของแท้ จะสามารถดักจับฝุ่นละอองที่มีเล็กมากๆได้ โดยปกติแล้วจะสามารถดักจับอนุภาคขนาดเล็กถึง 0.3 ไมครอนได้ถึง 99.97% (เป็นค่าทดลองในแลป ในชีวิตจริงประกอบไปด้วยองค์ประกอบหลายอย่าง ดังนั้นค่าอาจจะไม่จริงเสมอไป)