VOCs (Volatile Organic Compounds) หรือสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย หมายถึงกลุ่มสารประกอบอินทรีย์ที่ระเหยเป็นไอได้ง่าย กระจายตัวไปในอากาศได้ในอุณหภูมิแบะความดันปกติ ซึ่งมีองค์ประกอบหลักของสาร ได้แก่ อะตอมของธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน และมีองค์ประกอบอื่นๆได้แก่ ออกซิเจน ฟลูออไรด์ คลอดไรด์ โบรไมค์ ซัลเฟอร์ และไนโตรเจน
สารพิษใกล้ตัว
VOCs จัดเป็นเป็นสารพิษ (Toxic Air) ที่พบได้ในผลิตภัณฑ์ในชีวิตประจำวัน เช่น สีทาบ้าน ควันบุหรี่ น้ำยาฟอกสี อู่พ่นสีรถยนต์ น้ำยาซักแห้ง น้ำยาสำหรับย้อมผมและดัดผม สารกำจัดศัตรูพืช การเผาขยะ ซึ่งสารพิษตัวนี้สามารถปนเปื้อนได้ในอากาศ น้ำดื่ม และอาหาร
สารVOCs สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทั้งทางหายใจ, ทางปาก (กิน-ดื่ม) และสัมผัสทางผิวหนัง
ผลกระทบต่อสุขภาพ
เมื่อสาร VOCs เข้าสู่ร่างกายแล้วผ่านเข้าสู่ตับ และถูกขับออกทางปัสสาวะในรูปของกรด ซึ่งความเป็นพิษต่อร่างกายมาก-น้อยขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยโดยมีผลกระทบต่อ
- ด้านภูมิคุ้มกัน – ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันถูกรบกวนหรือทำลาย การป้องกันการติดเชื้อจะลดลง เซลล์เม็ดเลือดขาวจะมีปริมาณต่ำ
- ด้านระบบประสาท – ทำให้เกิดการกดประสาทหลายอย่าง เช่น การง่วงนอน วิงเวีนศีรษะ หากผู้ที่แพ้หรือระบบประสาทไวกว่าปกติอาจทำให้หมดสติได้ หากได้รับสารพิษมากจนเกินไป
- ด้านสุขภาพอื่นๆ – เช่น ระบบพันธุกรรม ระบบฮอร์โมน อาจทำให้เกิดโรคมะเร็งบางชนิดได้
การป้องกันและข้อควรระวัง
- หากต้องใช้งานผลิตภัณฑ์ที่เป็นสารเคมี ควรสวมถุงมือยาง สวมหน้ากากอนามัย ขณะใช้งานทุกครั้ง
- เมื่อใช้งานเรียบร้อยแล้วให้ปิดฝาให้สนิท เก็บในที่แห้งและพ้นจากมือเด็ก
- ล้างมือ และทำความสะอาดด้วยสบู่ทันทีหลังจากใช้สารเคมี
- หลีกเลี่ยงการสูดดมโดยตรง
- เปิดพัดลมระบายอากาศออก ขณะใช้งานและเปิดทิ้งไว้ 1-2 ชั่วโมง หลังจากการใช้งาน